Hamdım, Piştim Sandım

 

Kifayetsiz muhterisliğin geçer akçe olduğu günlerdeyiz yine. Terazinin kefesi hiç değişmedi, bildiğini sananların karşısında bilmediğini bilenler. Fakat mevzuu çekilmez kılan kifayetsiz muhterislerin bir tahakküm kuracak denli araçlara sinmesi. Kıt kanaat önderlerinden geçilmeyen medya, siyasetin zırvalarına tevil vazifesi yüklenen düşünür takımı ve hakeza. Bu durumun bir yerde sebebi, bir yerde sonucu olan başka bir sorun, şişirildikçe şişirilen söylemin ardına gizlenmiş bir eylemsizlik. Riayetin yerini riyaya bıraktığı; sözcülüğü edilen değerlerin yüz kırk karaktere sıkıştırıldığı ipe gelmez bir 'makara'. Nihayet: aşağılığın bir yükselme aracı haline gelmesi.

Ahkâm kesme, ayar verme, had bildirme ve bilumum tatmin eylemlerinin mecrası olarak sosyal medyanın başat işlevlerinden birisi, her türlü hadise karşısında insanların tepkilerine mekânlık etmek. 7'den 70'e herkes kendini kamuoyuna açıklama yapmak zorunda hissediyor galiba. Konulan tepki de kabaca iki çeşit oluyor: taraftarlık yahut duyarlılık.

Taraftarlık bir miktar tevil, bolca hazımsızlık ve ideolojik körlük istiyor. Bununla beraber tepki vereceğiniz her hadisede vicdanınızdan önce tarafınızın kısa vadeli çıkarlarını düşünmek zorundasınız. Sürekli gündemi kurcalamalı ve bunu yaparken de gündemin tamamını önemsizleştirici bir 'ileri' hedefe sahip olmalısınız. Dikkat etmek gerek, bu bir çelişki değildir. Kısa vadeli çıkarın gözetilmesi tekil olaylar üzerine kafa yorma sürenizi kısacak; 'ileri' hedef ise üzerinde çok da düşünmediğiniz bu olayları hatırlamanızı gereksiz kılacaktır. Bu sayede üzerinde bulunduğunuz savruk zemine daha kolay uyum sağlarsınız. Bununla beraber taraftarlığın çok sıkı bir aforoz disiplini var. Farklı ses çıkaranı, saf düzenini bozanı hizaya getirmenin yolu; onu karşı tarafın adamı ilan etmek, satılmış ilan etmek ve sair cümbüşlü gürültülerden müteşekkildir. Fazlaca tasvire lüzum yok, başta biraz soğuk ama girince alışıyorsunuz.

Sanal ağların duyar algoritması ise şöyle işliyor: "Bir zulüm gördüğünde tivit at, eğer tivit atmaya gücün yetmiyorsa atılan tiviti retivitle, retivitleyemiyorsan fav'la ki, bu da duyar kasmanın en zayıf halkasıdır." Birisi mi öldü, arkasından en süslü sözleri sen yazmalısın! Twitter gündeminde görüp de yıl dönümü olduğunu fark ettiğin mühim bir hadise mi var "UNUTMADIK, UNUTMAYACAĞIZ" yaz, ne de olsa sen unuttuğunda herkes unutmuş olacak. Taraf aidiyeti ile kimlik kazanmış bir kişi/kurum/nesne zarar mı gördü, kalıp hazır: "X'e ses çıkarınca Y olmazsınız, insan olursunuz." yaz yanına da etiketi iliştir. Artık sen de duyarlı bir bireysin! Duyarlı birey paketinin ayrıcalıkları olan 'her zaman haklı olma' ve 'herkese hesap sorabilme' haklarından sınırsız bir biçimde yararlanabilirsin.

Ve tabi en mühim kural, her konuda ahkâm kesebilmeniz için haddiniz dışında her şeyi bilmeniz gerekiyor. Mesela burada bir İngiliz'e İngilizce öğretebilir, bir Arapça profesörüne nahiv dersi verebilirsiniz. Zaten bu ilminiz zamanla o derece açığa çıkma imkânı buluyor ki ülke yönetmek gibi sıradan bir iş artık sizi kesmiyor ve artık bir Kader tefsircisi oluyorsunuz. Sellerin, tipilerin, depremlerin kimin veya neyin yüzünden başımızda durduğunu insanlara bildirmek tabi ki sizin vazifeniz!

***

Sözü daha fazla yormayalım, ister aldığımız nefesi kuşatan atmosfer diyelim ister ayağımızı bastığımız zemin, bizi kendi makbul prototipine uydurdukça makullüğümüzü yitiriyoruz. Ya kendini tatminden ibaret bir duyarlılık hırkasına bürünüyoruz ya da fanatik hamasetlere dilimizi kaptırıyoruz. Plastik duyarlılıklardan kurtulmak için kafayı kaldırıp hayata bakmak kafi. İdeolojik körlükle beslenen çift taraflı keskinliğe karşı ise sakinlik en önemli sığınak. Peki ya cehl-i mürekkep? Onun bir tedavisi yok sanırım.